کد خبر 11734
۶ تیر ۱۴۰۳ - ۱۱:۰۱

زنگ خطر بخش معدن ایران به صدا درآمد

زنگ خطر بخش معدن ایران به صدا درآمد

در برنامه هفتم توسعه به رشد ۱۳ درصد تاکید شده، باید پرسید این رشد با چه ابزار و اساسی ممکن می‌شود؟ الان در چه وضعیتی قرار داریم و برای تحقق این رشد چه الزاماتی نیاز است؟ براساس چه مستنداتی به این نتیجه رسیده‌ایم که می‌توانیم به رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن برسیم؟ فعالان حوزه معدن در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گویند: توسعه به ابزارهایی نیاز دارد و بدون ابزار و زیرساخت‌های لازم توسعه و رشد اقتصادی ممکن نیست.

به گزارش آهن نیوز؛ در برنامه هفتم توسعه به رشد ۱۳ درصد تاکید شده، باید پرسید این رشد با چه ابزار و اساسی ممکن می‌شود؟ الان در چه وضعیتی قرار داریم و برای تحقق این رشد چه الزاماتی نیاز است؟ براساس چه مستنداتی به این نتیجه رسیده‌ایم که می‌توانیم به رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن برسیم؟

فعالان حوزه معدن در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گویند: توسعه به ابزارهایی نیاز دارد و بدون ابزار و زیرساخت‌های لازم توسعه و رشد اقتصادی ممکن نیست. آنها در عین حال زنگ خطر معدن داری در کشور را به صدا درآوردند و عنوان کردند که بسیاری از دستگاه‌ها با اقدامات سلیقه‌ای مانع از اکتشافات جدید معدنی در مناطق پتانسیل‌دار شده‌اند.

بنابر آماری هم که مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، سازمان اکتشافات معدنی درباره محدودیت در اکتشاف معادن ارایه کرده، در حدود ۷۴۳ هزار و ۶۷۵ کیلومتر امکان فعالیت اکتشافی وجود ندارد. به عبارتی دیگر، فضا برای معدن و اکتشاف در این محدوده بسته شده است. به گفته این مقام مسوول، بخش معدن در ۴ تا ۵ درصد مساحت کشور می‌تواند با روند قانونگذاری و توافق و تعامل کار کند، اما در اینجا هم موافقت کامل صورت نمی‌گیرد و این یک ایراد است. به گفته فعالان این حوزه، در روند معدن کاری و اکتشاف به تغییر نگرش، استعلام‌های برخط و تغییر در سیاستگذاری نیاز هست.

فضا را برای معدن داری و اکتشاف بسته ایم

نشستی با حضور هیات رییسه اتاق ایران و روسای کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران با موضوع نقش صنعت و معدن در برنامه هفتم توسعه برگزار شد. در این نشست، محمدرضا بهرامن، نایب‌رییس اتاق ایران، با اشاره به هدفگذاری‌های برنامه هفتم توسعه، گفت: در این برنامه نرخ رشد اقتصادی ۸ درصد و نرخ رشد بخش معدن ۱۳ درصد در نظر گرفته شده است که تحقق هر کدام از آنها ملزوماتی دارد.

بهرامن گفت: بخش معدن و شرایط معدنی شرایط خاصی دارد، و برای رشد اقتصادی نیاز به توسعه حوزه معدن داریم. جوامع درحال‌توسعه، به مدیران توسعه‌یافته نیاز دارند که جسارت تصمیم‌گیری داشته باشند. امروزه تشکل‌های اقتصادی هم به این نکته تاکید دارند.

بهرامن تصریح کرد: با توجه به وضعیت فعالیت‌های معدنی، سهم ۱۳ درصد برای رشد حوزه معدن چگونه در نظر شده است. در اصل ۴۴ و ۴۵ متولی بخش معدن، وزارت صنعت، معدن و تجارت است ولی خود این وزارتخانه کاره‌ای نیست. ما به تصمیم بالاسری نیاز داریم تا این مشکلات برطرف شود. ساختار زمین‌شناسی اجازه بهره‌برداری می‌دهد ولی قواعد تفکرات در کشور اجازه چنین بهره‌برداری نمی‌دهد.

در ادامه این نشست رضا جدیدی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین شناسایی و اکتشافات معدنی ایران گفت: در حوزه معدن برخی از بنگاه‌ها با ظرفیت پایین کار می‌کنند و در روند تأمین منابع خود دچار مشکل هستند؛ در حوزه فولاد، آلومینیوم و طلا بهره‌برداری خوبی از ذخایر نداریم. در حوزه اکتشاف در تأمین مواد اولیه چالش جدی داریم.

جدیدی افزود: ابتدای چرخه معدن کاری یا اکتشاف دو طرف دارد، یک‌طرف دولت که کارش کاهش مخاطرات سرمایه‌گذاری، تولید اطلاعات پایه برای ورود سرمایه و بخش خصوصی است. این اتفاق با شناسایی منابع اتفاق افتاده ولی روند کند بوده است. در مقایسه‌ای جدید باید این روند معادل روز انجام شود. البته در حوزه اکتشاف دولت کار خود را انجام می‌دهد روند تولید اطلاعات پایه انجام می‌شود. شناسایی معادن انجام می‌شود.

او ادامه داد: کاهش ریسک سرمایه‌گذاری شرط لازم است نه کافی. شرط کافی دسترسی به زمین است. در کشوری که ۷ درصد ذخایر معدنی و تیپ مختلف منابع معدنی را داریم و می‌خواهیم جایگزین نفت کنیم، چه عرصه‌ای برای کار اکتشافی داریم.

جدیدی ادامه داد: نرخ موفقیت ورود به فرایند اکتشاف متوسط کمتر از یک درصد است. از هر ۱۰۰ اکتشاف در کشور یک مورد به نتیجه و صدور پروانه اکتشاف منجر می‌شود.

او درباره دسترسی به زمین گفت: عدم دسترسی به زمین یعنی شرط کافی دچار مشکل است. در سراسر کشور برخی از زمین‌ها به مساحت ۳۶۷ هزار و ۶۸۷ کیلومترمربع مورد مخالفت قطعی ماده ۲۴ قانون معادن است. البته نقشه امروز حاصل عدم دانش و کارشناسی و برداشت‌های سلیقه‌ای بوده است و این زمین با وفاق ملی می‌تواند آزاد شود.

جدیدی تصریح کرد: مناطق ممنوعه محیط‌ زیست هم در ایران که حدود ۲۹۰ هزار کیلومترمربع است، اکتشاف معدن ممکن نیست.

جدیدی درباره محدودیت دیگر در اکتشاف معادن گفت: ۳۹۰ هزار مناطق شهری و روستایی است که تا ۵ کیلومتری آن امکان فعالیت معدنی وجود ندارد. حاصل جمع این محدودیت‌ها اینکه در حدود ۷۴۳ هزار و ۶۷۵ کیلومتر امکان فعالیت اکتشافی وجود ندارد. درواقع عرصه‌ای برای اکتشاف وجود ندارد. فضا را برای معدن و اکتشاف بسته‌ایم.

تغییر سیاستگذاری در معدن کاری

او درباره حوزه کویر هم گفت: در حوزه کویر امکان به دلیل زیرساخت‌ها و عدم دسترسی‌ها اماکن برداشت وجود ندارد. سازمان زمین‌شناسی بعد از ۷۰ سال به این نتیجه رسیده که نقشه ما پراکنده است. جدیدی درباره ذخایر فلزی و غیرفلزی کشور اظهار کرد: کمتر از ۸ درصد مساحت کشور با سیاست فعلی قابل اکتشاف است و این عدد خوش‌بینانه است و عدد واقعی از این پایین‌تر است. چون مناطق مرزی هم تا شعاع ۳۰ کیلومتری امکان اکتشاف نیست. یکسری نقشه‌هایی هم وجود دارد که طبقه‌بندی‌شده است. برخی هم گواهی کشف و پروانه بهره‌برداری گرفته‌اند؛ بخش معدن در ۴ تا ۵ درصد مساحت کشور می‌تواند با روند قانونگذاری و توافق و تعامل کار کند. این ایراد اساسی است. البته در اینجا هم موافق کامل صورت نمی‌گیرد. او تأکید کرد: این روند معدن کاری و اکتشاف پسندیده کشور نیست و به تغییر نگرش نیاز است. استعلام‌های برخط و نیازمند تغییر در سیاستگذاری هستیم. باید روی نقشه‌ها کار کنیم. پرونده‌هایی که درخواست پروانه دارند بررسی شود تا مشکلات این حوزه حل شود.

با این نوع حکمرانی، رشد ۱۳ درصدی
در معدن شوخی است

در ادامه بهرام شکوری، رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: من قبلاً آماری را ارایه کرده بودم که کل فعالیت معدن کاری ۱۳ درصد هدف‌گذاری شده که ۹ هزارم درصد از مساحت کشور است. سهم فعالان اقتصادی از معدن کاری بسیار ناچیز است. معدن کاری هزاران مشکل دارد و باید طرحی نو ایجاد کنیم. با این مدل حکمرانی کشور نمی‌تواند شرایط خوبی را در حوزه معدن داشته باشد و علی‌رغم پتانسیل‌ها از این‌ها نمی‌توانیم استفاده کنیم.

شکوری ادامه داد: ما انواع مختلف کمربندهای کوه‌زایی را در کشور داریم؛ ۱۲,۵ درصد کوهزایی در کشور ماست و ۶ درصد ذخایر جهان در کوه‌زایی است که می‌توانست ما در حوزه معدن به سطح خوبی برساند. ۱۲ معدن در ایران در ابعاد جهانی است. پتانسیل در کشور وجود دارد ولی فضای بهره‌برداری ایجاد نمی‌کنند. رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران تصریح کرد: بخشی از تولید کشور حوزه معدن است. با این نوع حکمرانی رسیدن به رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن شوخی است. ما هم باید مثل عربستان معدن را فعال کنیم وگرنه طبیعی است بخش معدن می‌میرد و نمی‌تواند در تولید و تجارت به سهمی برسیم.

معدنکاری نیازمند تکنولوژی‌های مدرن است

سیدمحمدرضا مرتضوی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران هم در این نشست با اشاره به تأثیر تکنولوژی‌های نوظهور در حوزه معدن، گفت: باید از تکنولوژی نو در توسعه معدنکاری در کشور استفاده کنیم. در دنیا تکنولوژی نقش بزرگی در توسعه فعالیت معدنی ایفا می‌کند. ما باید از این تکنولوژی‌ها برای کشف، آموزش و پایین آوردن حوادث معدنی و سرعت بخشیدن به تعمیر، جایگزینی قطعات معیوب و تهیه نقشه‌های سه بعدی استفاده کنیم. مرتضوی ادامه داد: باید از هوش مصنوعی در حوزه معدن استفاده کنیم؛ اما مشکلات اساسی درحوزه معدن زیاد است و این مشکلات باعث شده که نتوانیم از ظرفیت‌‎های لازم استفاده کنیم. استفاده از تکنولوژی‌های نوین ما را به معدن‌کاری امن نزدیک می‌کند.

زنگ خطر برای بخش معدن

رضا بسطامی، رییس سازمان نظام‌مهندسی معدن ایران هم گفت: انتظار جامعه غیرمعدنی از جامعه معدنی بیشتر شده و هیچ کمکی به این حوزه نمی‌کند. آمارهای ارایه‌شده در این نشست نشان می‌دهد این وضعیت زنگ خطری برای بخش معدن است.

بسطامی با بیان اینکه انتظار جامعه غیرمعدنی از جامعه معدن بالاست، افزود: دستگاه‌های ماده ۲۴ قانون معادن بلای جان معدن شده است. ۴ درصد سطح کشور، فعالیت معدنی انجام می‌شود که ۳,۳ درصد پروانه اکتشاف دارند و در واقع ما یک درصد امکان بهره‌برداری داریم. از طرفی می‌گویند ۸۱ نوع ماده معدنی داریم و ۶۰ تا ۸۰ تن ذخیره داریم. به گفته او، برای هدف‌گذاری رشد ۱۳ درصدی در برنامه هفتم توسعه با سازمان نظام مهندسی معدن مشورت نشد. او ادامه داد: عملیات معدنی از شناسایی تا استخراج و فرآوری ادامه دارد و هزینه سرمایه‌گذاری در سطوح پیشرفته‌تر پایین می‌آید. بیشترین ریسک در اکتشاف است. الان هم با همین مشکل معادن روبرو هستیم.

بسطامی همچنین با اشاره به ناوگان حوزه معادن، اظهار کرد: ۴۲ درصد ناوگان معادن ۲۰ سال به بالاست و امکان واردات سخت است. در کشور سالی هزار درخواست پروانه اکتشاف داده می‌شود که ۵۰۰ تا گواهی کشف صادر می‌شود. رییس سازمان نظام‌مهندسی معدن ایران درباره منابع انسانی هم گفت: منابع انسانی ما نسبت هر سال‌به‌سال قبل پیر می‌شود و سه دسته نیروی کار یعنی کارگری، تکنسین و کارشناس همه در حال پیر شدن هستند. از این نیروها ۴۲ درصد بین ۳۰ تا ۴۰ ساله هستند. اگرچه جذب نیرو در حوزه معدن بیشتر است ولی به این حوزه علاقه نشان نمی‌دهند. باید رسانه‌ها به این حوزه توجه کافی نشان دهند. ۱۰ سال آینده حوزه معدن با نیروی متخصص روبرو خواهد بود.

منبع: تعادل

انتهای پیام/z

کد خبر 11734

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =